Dağdan İnmeler ve Hileler

admin Mesaj Sayısı : 426 Kayıt tarihi : 01/01/10

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Dağdan İnmeler ve Hileler

Kürtler tarih boyunca bir çok devlet kurmuş ve Osmanlının 19. yy’da Tanzimatla başlayan merkezileşme politikasına kadar kendini yönetmiştir. Bu merkezileşme Kürtlerin Amasya’da 1525’te Yavuz’la yapmış olduğu Özerlik Anlaşması yok sayılıyordu. Bu yok sayma ve merkezileşme politikası Kürt Beylerini harekete geçirdi. Bu dönemde 3 Kürt isyanı göze çarpmakta. 1- 1830 Mir Muhammed İsyanı, 2- 1848 Mir Bedirxan İsyanı 3- 1880 Şeyh Ubeydullah İsyanı. Sırasıyla değinecek olursak;

1-Mir Muhammed İsyanı, Osmanlının ilk büyük isyanıydı. 40 bin kişilik bir orduyla Osmanlıya savaş açan Mir, Osmanlı ordusunu zorlar. Bunun üzerine Osmanlı dönemin mollasına fetva çıkartır: ‘her kim halifenin ordusuyla savaşırsa kâfirdir.’ Böylelikle Müslüman Kürtler savaşı bırakır ve isyan düşer, Mir tutuklanır İstanbul’a götürülür. II. Mahmut Mir’den bir daha isyan etmeyeceğine dair söz alır ve Kürdistan’a dönmesine izin verir. Ancak Trabzon yakınlarında öldürülür.

2-Mir Bedirxan İsyan’ının büyüklüğünü gören Osmanlı kumandanı Osman paşa, Osmanlı hilelerine başvurur. Rüşvet, önemli mevkilerle Mir’in yakın çevresinde adam bulmaya çalışır ve bu ağa kapılan ise Yezdan Şer olur. Botan Beyliği teklifini kabul eden Yezdan Şer, Mir’e ihanet eder, Cizre düşer ve isyan zayıfladıktan sonra bastırılır. Yaklaşık 6 bin kişilik gücüyle Eruh kalesine sığınan Mir Bedirxan, kimseye dokunulmayacağı sözü aldıktan sonra kaleyi teslim eder ve İstanbul’a götürülür. Abdulmecit, Mirden başkaldırmayacağı sözü alır ve önce Girit’e sonra da Şam’a sürgün edilir. Botan Beyliği için ihanet eden Yezdan Şer’e Osmanlı, beyliği vermedi. Ve bunun üzerine bu sefer Yezdan Şer isyan etti ancak bunda başarılı olamadı. Görüşe çağrılan Yezdan Şer pusuda öldürüldü.
3- Şeyh Ubeydullah, bağımsız bir Kürdistan amaçlamıştı. Bu isyan sadece Osmanlı’yı değil aynı zamanda isyanın bulunduğu coğrafya itibariyle İran ve büyük güçleri tedirgin etmişti. Çıkarları doğrultusunda Osmanlıya destek veren batılı güçler sayesinde Osmanlı denetimindeki topraklarda isyan bastırıldı. Bunun diğer ayağı İran’dı. İran ise isyan önderlerinden Hamza ve adamlarını dağdan indirmek için ‘İran Hilesi’ne başvurur. “Yeryüzünde” size karışmayacağım sözüyle Hamza ve adamlarını ikna eder. Ancak bir tuzakla çukura giren Hamza’yı burada katletti. Ve sözünü tuttuğunu, yeryüzünde karışmadığını, yer altında olduğunu söyleyerek yeminine sadık kaldığını söyleyecektir.

Bu isyanlar dışında Cumhuriyet döneminde ki isyanları da(Koçgiri, Dersim İsyanı, Şex Said İsyanı) göz önünde tutmak gerekir. Osmanlı döneminde Osmanlıya bağlı uzak şehirlere gönderilen önderler Cumhuriyet döneminde idam edilmiştir. Tüm bu isyanları göz önüne aldığımızda isyanların nasıl ve hangi yollarla bastırıldığı görünecektir. Tarih bilinci olmayan bir toplumda hep aynı hileler başarılı sonuçlar vermiştir. Bunun yanında Kürtlerin dini yönünün kullanıldığına da değinmek gerekir. Bir fetva ile kazanılacak bir savaştan vazgeçmek ciddi bir bağlılığı gösterir. O dönemlerde milli bir bilinç yoktu ve tarih eksikliği vardır. Bu yüzden isyanlar kısa süreli, çetin ve başarısız olmuştur. Bugün ise Kürtlerin önemli bir tarih bilinci var. (Bunun az olduğunu, arttırılması görüşündeyiz) Bu yüzden atalarının kandığı hilelere kanmayacaktır. Son isyan ile tabir edilen PKK hareketinde olurda bir gün dağdan inmeler gerçekleşirse bu tarihte yaşanan oyunları hep göz önünde tutacaktır. Örnekleri yaşanmıştır. Barış görüşmelerinde ilk olarak küçük gruplar gönderilerek devlet denenmiştir. Sonuç itibariyle bir halkın tarihinde bu kadar çok hile, aldatma varken bir defada, denemeden dağdan inip ovadakine güvenmez. Bir başka deyişle tarihin sayfalarında gezinen ama görülmek istenmeyen bir halkın dağdayken ovadakine güven duymayacağı herkes tarafından bilinmesi gereken bir gerçektir.