Sözlü kültüre dayanıyor
[Resimleri sadece adminler görebilir.]
Êzidî müziğinin yapısı Mezopotamya’da diğer dinlerden ayrılarak, tıpkı Kürt kültüründe olduğu sözlü kültüre dayanır. Êzidî sözlü kültürü Müslüman Kürtlerle benzerlik taşımakla birlikte, belirgin farklılıklara da sahiptir. Stran ve klamlar, Êzidî sözlü kültürünün önemli kaynaklarıdır. Türkülerin geleneksel ve tarihi bir içeriğe sahip olduğunun belirtilmesi ve çağdaş-popüler türkülerden ayırt edilmesi amacıyla strana foklorî ya da kilamên gelerî denir. Stran ve klamlar melankolik ve daha az ritmik şarkıları ifade ederken, müzik aleti kullanılmadan da icra edilebilir. Irak Kürt Federe bölgesinde yaşayan Êzidîler, geleneksel müzik icrasında def û şebab (tef ve fülüt) kullanırlar. Ermenistan Êzidîleri ise geleneksel müzik icrasında mey, ney ve duduk, Bölgemizdeki Êzidîler ise diğer enstrümanların yanı sıra bağlama da kullanırlar. Türküleri ise çoğunlukla beyati veya saba makamında okurlar. İcracılar ise Kürt geleneksel müziğinde olduğu gibi staranbêj veya dengbêj olarak bilinir. Êzidî dini müziği ise qewller ve beytler olarak iki bölüme ayrılır. Dini anlatıları içeren qewller ve dini bir önemi olmayan fakat içerik olarak Êzidî inancına ilişkin öyküleri kapsayan ve dini şiir diyebileceğimiz beytler Êzidî dini müziğinin iki boyutunu oluşturur. Her gün okunması zorunlu olan dualar, qewller ve beytler cemaat içinde sözlü olarak kuşaktan kuşağa aktarılır. Dualar makamsız ve yalnızca bir biçimde okunur ve herhangi bir estrüman kullanılmaz. Cemaat müziği ise Êzidîlerin yaşadıkları bölgelerdeki örneğin Kürt ve Ermeni müziğiyle etkileşim içine girmiştir. Aşk ve sevda stranları, Êzidî geleneksel müziği içinde önemli bir yere sahiptir. Dengbêjlik geleneğinin halen sürdüğü Êzidî toplumunda Memê Alan, Siyabend û Xecê, Filîtê Quto, Şeyh Mirza, Derwêşê Evdi ve Edulê, Dawudê Davud, Cangîr Axa destanları ve anlatıları önemli bir yere tutar. Kalan Müziğin yayınladığı ve iki CD’den oluşan Êzidî dini ve halk müziği albümünde, toplam 46 dini ve geleneksel Êzidî müziğinden örneği bulunuyor. Birinci CD’de 26 dini müzik örneği yer alırken, ikinci albüm ise 21 Êzidî geleneksel müziği örneğinden oluşuyor. Oldukça kapsamlı olan albüm, kelimenin tam anlamıyla olmasa da Êzidî dini ve halk müziği konusunda yeterli örnek ve bilgi barındırması açısından son derece önemli bir albüm. Bu coğrafyanın çilesini çekmiş, zorba yönetimlerin baskısını yaşamış ve sayıları oldukça azalmış olan böylesine kadim bir halkın müziği ve kültürüyle bizleri buluşturduğu için emeği geçenlere teşekkür etmek bir farz olmuştur.
Salı Kas. 25, 2014 5:00 pm tarafından BAHADIR
Konu: Kültür 
