Erivan Radyosu, dağınık coğrafyalarda yaşamak zorunda kalan Kürt halkının, yarım asrı aşkın bir süredir ortak sesi, dili ve tesellisi oldu. Kürdistan’ın birçok yerinde, köy odalarının en seçkin köşesine yerleştirilen radyolar, Kürtçe yayın yapan Erivan Radyosu’nun istasyonuna kilitlendi. Radyolardan dinleyicilere sunulan Kürtçe haber, stran, işitsel tiyatro ve hikayeleri dinlemek bir ayrıcalık haline geldi.
Erivan Radyosu’nun Kürtçe haber saatinde, radyonun bulunduğu evler, dolup taşardı. Ermenistan’da yaşayan Kürtlerin konuştuğu Serhat şivesiyle haberleri sunmaya başlayan Keremê Seyad ile Gulizera Casim’ın ‘Erivan xeberdide, guhdarên eziz, naha bibîzin deng û behsên teze’ (Erivan Radyosu haberleri sunar değerli dinleyiciler şimdi yeni haberler dinleyeceksiniz) cümlesi ile radyonun bulunduğu odalar sessizliğe gömülürdü. Azniva Reşit, Sêvaza Evdo, Lusika Hüseyn isimli kadın spikerler, periyodik olarak haber sunumunda eşlik ederdi Keremê Seyad’a. Erivan Radyosu, dünyadan ve Kürdistan’dan birçok gelişmeyi dinleyicilerine aktarırdı. Haberlerin hemen ardından yine spiker Keremê Seyad, Kürtçe müzik programının başladığını şu unutulmaz cümleyle hatırlatırdı: ‘Guhdarên eziz dengê radyoya Erivanê, klamê cimeta Kurdan’ (değerli dinleyiciler Erivan’ın sesi radyosundan Kürt toplumunun şarkıları).
Kültür ocağı rolünü üstlendi
Radyonun yayın süresi uzadıkça programları da zenginleşti. Bütün gücünü radyonun gelişimine veren, Kürt folkloruna canı gönülden bağlı olan Casimê Celîl’in, „haberler önemlidir ama en önemlisi şarkılar“ yaklaşımı, radyonun halk ruhunun tercümanı ve kültür ocağı olarak şekillenmesinde önemli rol oynadı. Casimê Celîl’den sonra 24 yıl boyunca radyo sorumluluğunu üstlenen yazar Xelil Muradov’un halkçı özellikleri de, radyoya nitelik kazandırdı. Sonradan isimleri her Kürt’ün yüreğinde taht kuran Şex Şamilê Beko, Xelilê Abdûllah, Egidê Cimo, Karapetê Xaço, Aramê Dîkran, Şeroyê Biro, Eyşe Şan, Meryem Xan, Nurê Cewarî, Efoyê Esed, Ahmedê Mîrazî, Sûsîka Simo, Fatma Îsa, Egîtê Têcir, Belga Qado, Mecîtê Silêmîn, Memoyê Silo, Aslîka Qadir, Dîlbera Wekîl, Şakiro, Mihemed Arifê Cizrawî , Hesen Cizrawî , İsa Berwarî, Memê Kurdo, Silêmanê Mecîd Mecît gibi sanatçılar, şarkılarını bu radyodan yaydılar. Radyoda şair, yazar ve bilim insanları da çalıştı. Yüzlerce stran radyo sayesinde geleceğe aktarıldı. Binlerce insan radyo sayesinde birçok halk destanını dinledi, kayda aldı ve seslendirdi.
İlk kadın sesi: Anuş Sahakyan
Önemli noktalardan biri de kadınların, Erivan Radyosu’nda şarkı söylemek için gösterdiği gayret. Kürt kadınları, radyoya çıkıp kendi dillerinde şarkı söylemek için ailelerinin yasak duvarlarını zorladı. Radyoda kadın sesiyle ilk Kürt şarkısı, Kürt müziğini yakından bilen, Elegez kültür grubunda çalışan Anuş Sahakyan isminde bir Ermeni kadının ağzından duyuldu. Şiblîya Çaçan, Werda Şemo, Asa Evdîle, Xana Zazê, Begîya Qadîr, Fatma İsa, Susika Simo ve Eyşe Şan gibi birçok kadın dengbêj, stranlarını radyo yoluyla duyurdu.
Radyo mücadele veriyor
Erivan Radyosu, kuruluşundan günümüze dek, gerek müzik gerekse kimliksel aydınlanma amaçlı programlarla Kürt ulusal bilinç ve kültürünün gelişmesine katkı sundu. Kürt kültürü için aynı zamanda bir okul olan radyo, şu an Keremê Seyad’ın kızı Leyla Kerem ve oğlu Tîtalê Kerem ile ayakta kalma mücadelesi veriyor. Ekonomik yetersizliklere rağmen radyoyu ayakta tutmaya gayret eden Tîtalê Kerem, „Erivan Radyosu Kürt tarihinin bir parçasıdır. Radyo halk tarafından çok sevildi, manevi değerini hep korudu“ dedi. Radyonun zengin arşivine dikkat çeken Kerem, stüdyo ve telefon bağlantıları ile kültür üzerine yapılan röportajların da korunduğunu söyledi. Ayrıca radyoya gelen mektuplar da arşivde.
Çok zengin bir arşiv var
Tîtalê Kerem, arşivde, Keremê Seyad’ın Kürtlerin yaşam ve kültürüne ilişkin yaptığı programların kayıtlarının da olduğunu belirtiyor. Ayrıca Serhildanên Kurda (Kürt Ayaklanmaları), Rojnîşa Çandê (Kültür Günlüğü), Zimanê Teyî dê (Dilinden), Pêncşema Edebyetê (Edebiyat Perşembesi), Xerîbên Xwe Digerin (Yabancımı Arıyorum), Rasthatin û Bîranîn (Anılar), Fikira Guhdarên Me (Dinleyicilerin Görüşleri) programların kayıtları korunuyor.
Arşiv herkesin kullanımına açılmalı
Çalışanların verdiği bilgiye göre, radyo dünyanın en önemli Kürtçe müzik arşivlerinden birine sahip. 1500’den fazla kaset ve taş plakta kayıtlı beste ve anonim eserler var. Bunların çoğunluğu da ilk ve son kez Erivan Radyosu’nda kaydedilerek saklanmış. İnteraktif bir yayın yapmasalar da radyoda 150 saatten fazla dinleyici isteklerini içeren kayıt bulunuyor. Radyonun müzik fonu ise Kürt halkının „Altın Müzik fonu“ haline gelmiş durumda. Radyo, aynı zamanda 1993 yılına kadar 1730 Kürtçe şarkıyı kayda aldı. Çalışanlar, radyo ve gazete arşivinin bütün herkesin kullanımına açılması için önemli ve titiz bir çalışmanın yürütülmesi gerektiğini dile getiriyor....
Salı Kas. 25, 2014 5:00 pm tarafından BAHADIR
Konu: Köy odalarının özel konuğu Erivan Radyosu. 
