Kürtçe Dil Dersleri-Ders-25

Şu örneğe de bakın!



Awirên wê ez kuştim. :Onun bakışları beni öldürdü.
Yada öz biçimi ile : Onun bakışları tarafından ben öldürüldüm.
Awirên wê tu kuştî.
Awirên wê ew kuşt.
Awirên wê em kuştin.
Awirên wê hûn kuştin.
Awirên wê ew kuştin.

Wan çirûskên awirên wê ez mest kirim.
Wan çirûskên awirên wê tu mest kirî.
Wan çirûskên awirên wê ew mest kir.
Wan çirûskên awirên wê em mest kirin
Wan çirûskên awirên wê hûn mest kirin
Wan çirûskên awirên wê ew mest kirin

b) Fiil geçmiş zamanda nesneye göre çoğul takısı alır.

Geçmiş zaman kullanımında nesne çoğul olunca, o nesnenin çoğul oluşu fiilin aldığı çoğul takısıyla anlaşılır. Kürtçede geçişli fiiller geçmiş zamanlarda özelikle nesneli cümlelerde özünde özneye göre çekilmezler, zira bu fiiller geçmiş zamanda infin (çekimsiz)dirler. Sadece nesneye göre şekil alır. Fiiller nesne tekil olunca tekil, çoğul olunca da çoğul takısı alırlar.

Örenek:

Jinê sêv xwar. = Kadin elma yedi.
Jinan sêv xwar. = kadinlar elma yedi(ler)
Jinan sêv xwarin. = kadinlar elmalar yediler.

Cindî beran kirî. = Cindî koç satın aldı.
Cindî beran kirîn. = Cindî koçlar satın aldı.

Xortan hesp anî. = Gençler at getirdi(ler).
Xortan hesp anîn. = Gençler atları getirdiler.

Pêhînî 1 Mînak:

te em ne ditin, çima şûn vegerîn.
Ma te em nedîtin, tu çima bi şûn ve vegeryayî?

1 – te ez ne dîtin, çima çûn mase din.
2 – me ew anîn, tu çima ne hatin.
3 – wî hûn ne birin, hûn çima metha wî kirin.
4 – Wî xortî em ne xwestin, me jî ew cîh hîştin.

Pêhînî 2 Mînak:

Em rast hev hatin, (wê)çalim û awir wê ez êşandin.
Bi carê ve em rastê hev hatin, wê çalım û awirên wê ez êşandim.

1 – em hatin çav çavan, (wan) çirûsk awir wê ez mest kirin.
2 – me çarşî hav dîtin, (wan) gotinên wê ez birîndar kirin.
3 – Ew qehwê rast hev hatin, wî ew gotinan êşandin.
4 – nav çarşî ketin pêsîr me, em nav civak rezîl kirin.

Bu diyalogu bir arkadaşınla canlı bir şekilde oku.

– Tu li ku rûniştibû?
– Ez li pastexanê rûniştibûm.
– Kengê?
– Rojeke biharê.
– Te li wir çi dikir?
– Min qehwê vedixwar.
– Tu li wir li benda kê bû?
– Ez li benda yara xwe bûm.
– Kengê ew hat?
– Gava min qehwe vedixwar, ew hat.
– Wê tu li rê dîtî?
– Na! Wê berê ez nedîtim, tenê min ew dît.
– Bêgûman te hima bang wê kir, ne wisa?
– Na! Min berê bala xwe da bejn û bala wê.
– Ohoo tu jî romantîkî ha!
– Na, lo!
– Ê dû re çi bû?
– Ew çû, li maseya hemberê min rûnişt.
– Ohoo! Yar li hember e ! Hey dil. De bêje, paşê çi bû?
– Bi carê ve em hatin çavçavan, wan çirûskên awirên wê ez mest kirim.
– Êhêê! Te jî hima dest avêt qelemê û helbest nivisî!
– Tu li derdê dilê min û henekê viya binêre!

Şu cümleleri kürtçeye çevirin

Bir bahar günü pastahanede oturmuş kahve içiyorum.
O sırada gönlümün sevdası içeri girdi.
O gitti, karsıdaki masada oturdu.
Birden gözgöze geldik, o bakışlarının kıvılcımları beni mest eyledi.
Ben uyuşmuş biri gibi yerimde dondum kaldım.
O beni çağırdığında dona kalışımdan dolayı cevap veremedim.
O karşıdaki masadan kalktı. Geldi, önümde durdu.
Önce durumuma baktı, ardından aniden; “Hee ne oldu?” dedi.